miąć się
  • Dzień – dniowi, ale ja – mnie (się wydaje), czyli o niemisiach
    16.05.2017
    16.05.2017
    Szanowna Pani,
    chciałabym zapytać o poprawność pewnego zwrotu. Ostatnio w pracy użyłam sformułowania Wystawa jest poświęcona Dniowi Europy. Powiedziano mi, że jest to rażący błąd. Mi natomiast wydaje się, że jest tu wymagany celownik, a jest to przecież prawidłowa odmiana.
    Będę bardzo wdzięczną za odpowiedź.
  • od siebie czy ode mnie?
    27.12.2014
    27.12.2014
    Szanowni Państwo,
    powiemy „Powierzam to lepszym ode mnie” czy „Powierzam to lepszym od siebie”? Wydaje mi się, że należałoby wybrać pierwszą możliwość, bo druga brzmi trochę tak, jakby ci, którym to powierzam, mieli być lepsi od siebie samych albo od siebie nawzajem. Chyba zawodzi tu wiedza z gramatyki: nie jestem pewien, kogo dotyczy zwrotność w zdaniu drugim.
    Z wyrazami szacunku
    Czytelnik
  • Stało się

    2.12.2016
    2.12.2016

    Często spotykam się ze sformułowaniem stanęło się jako odpowiednik stało się. Przykłady: Co się stanęło? (zamiast: Co się stało?), Tak się stanęło, że zostałem bez pracy (zamiast: Tak się stało (= moje losy potoczyły się tak), że zostałem bez pracy).

    Czy jest to poprawne? Mnie osobiście te wyrażenia rażą i długo traktowałem je jako przejęzyczenie, ale spotykam się z tym zbyt często, aby mówić o nieświadomym użyciu niewłaściwego wyrazu.

  • budować się
    8.11.2011
    8.11.2011
    Szanowni Państwo!
    Od pewnego czasu drażni mnie wyrażenie: budować się. Na przykład: „Mój brat będzie się budował”, co oznacza, że brat będzie budował dom, czy to własnymi rękami, czy zlecając budowę specjalistom. Czy to sformułowanie jest poprawne i skąd w ogóle taka nietypowa konstrukcja? Nie wykluczam, że po prostu nie podoba mi się ta forma, stąd estetyczna „alergia”. Dziękuję z góry za odpowiedź.
    Pozdrawiam serdecznie
    Krzysztof Banach
  • chować i potknąć się
    27.09.2001
    27.09.2001
    Mam dwa pytania:
    Pierwsze dotyczy beznadziejnego, wydawałoby się, sporu, w którym pozostaję od pewnego czasu. Chodzi mianowicie o czasownik chować, a konkretnie jego formę dokonaną schować. Dla mnie naturalna odmiana tego czasownika to: ja schowam, ty schowasz, oni schowają…, co za tym idzie, prosząc kogoś o schowanie czegoś, pytam „Schowasz to?”. Tymczasem mój mąż, pochodzący z innego miasta, uparcie prosi mnie „Schowiesz?”. Mnie ta forma po prostu w głowie się nie mieści!!! Co gorsza, mam powody przypuszczać, iż mój mąż w stronach, z których pochodzi, nie jest jedyną osobą używającą tej formy. Tymczasem ja w Małopolsce z takim sformułowaniem nigdy się nie spotkałam. Czy to jakaś gwara, czy błąd? A jeśli tak, to czyj?…
    Drugie pytanie dotyczy również czasownika dokonanego – chodzi mianowicie o potknąć się: czy forma potkłam się jest dopuszczalna, czy też jedynym dopuszczalnym sformułowaniem jest tu potknęłam się?
    Bardzo dziękuje za rozwianie watpliwości.
    Z wyrazami szacunku,
    Maga
  • Cieszyć się powodzeniem i języczek u wagi
    5.10.2018
    5.10.2018
    Szanowni Państwo,
    nurtuje mnie, czy zwrot cieszyć się powodzeniem jest poprawny? W Słowniku języka niby-polskiego z 1978 roku autorstwa Walerego Pisarka natrafiłam na ten zwrot (jak również inne: cieszyć się zdrowiem / popularnością) wymieniony wśród pozostałych „rażących poczucie językowe”, niepoprawnych.
    Poproszę również o rozwianie wątpliwości dotyczące zwrotu języczek u wagi – czy oprócz dosłownego ma on także znaczenie przenośne? Co oznacza, w jakich sytuacjach się go używa?
    Dziękuję.
  • Czym się różni opodal i nieopodal?

    13.02.2021
    13.02.2021

    WSJP podaje taką samą definicję i pochodzenia dla słów opodal i nieopodal. Skąd dziś podobieństwo, skoro w jednym ze słów jest przeczenie, „nie”?

  • Jak się zowiesz?
    26.06.2013
    26.06.2013
    Szanowni Państwo,
    dziękuję za poprzednie odpowiedzi. Czy zowę itd. oraz zwę itd. to dwie oboczne formy koniugacyjne od czasownika zwać, czy też ta pierwsza jest formą jakiegoś innego czasownika?
    Z góry serdecznie dziękuję za pomoc.
    Łukasz
  • komuś się nie przelewa

    7.10.2023
    7.10.2023

    Dzień dobry, zastanawia mnie etymologia powiedzenia ,,nie przelewa się”. Czy chodziło w nim o to, że z powodu trudnej sytuacji finansowej nie przelewa się np. trunek? W znaczeniu, że nie pije się alkoholu, nie biesiaduje się. A może istnieje zupełnie inne wytłumaczenie?

  • należeć się – przysługiwać

    1.05.2022
    1.05.2022

    Chciałabym dowiedzieć się jaka jest i czy jest różnica między „należy się” a „przysługuje”. Nurtuje mnie czy jeśli mówimy np. o sytuacji, w której pracownik przepracował rok i posiada on prawo do urlopu, możemy powiedzieć, że urlop „mu się należy” czy „przysługuje”? Czy w tym kontekście słowa mają takie samo znaczenie? Czy każde z nich możemy zastosować według upodobania, czy któreś jest preferowane i dlaczego?

Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego